Η Γέλενα Τοντόροβιτς στο Athletiko: «Η εξειδίκευση, η αφοσίωση και η ηγεσία δεν έχουν φύλο»
Ένα κορίτσι που μεγάλωσε στον πόλεμο, που έμαθε να μην φοβάται τίποτε και ήταν και λες προοριζόταν για να καταλήξει στο μπάσκετ. Η Γέλενα Τοντόροβιτς γεννήθηκε στη Σερβία, δούλεψε για πολλά χρόνια στην Αυστραλία, ενώ διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με την Ελλάδα.
Μία πολίτης του κόσμου, που ετοιμάζεται να αναλάβει την ομάδα μπάσκετ ανδρών της Φορταλέζα στο πρωτάθλημα Βραζιλίας. Είναι η πρώτη γυναίκα που θα κάτσει σε πάγκο ομάδα ανδρών στη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Η Γέλενα Τοντόροβιτς έπαιξε μπάσκετ για λίγο στον προτού καταλήξει στην προπονητική. Η 32χρονη Σέρβα μίλησε στο Athletiko για τους προπονητές που την ενέπνευσαν, ανάμεσά τους ο Δημήτρης Ιτούδης και ο Γιάννης Σφαιρόπουλος, τις προκλήσεις που αντιμετώπισε μέχρι σήμερα στην καριέρα της και λόγω φύλου, ενώ στέλνει το δικό της μήνυμα σε όλα τα νέα κορίτσια που ασχολούνται με τον αθλητισμό.
«Έπρεπε να δουλέψω σκληρότερα για ορισμένες ευκαιρίες»
Τι σας ενέπνευσε να γίνετε προπονήτρια μπάσκετ και έπαιξε ρόλο το φύλο στο ταξίδι σας;
«Ξεκίνησα την προπονητική φυσικά — πρώτα με τους μικρότερους αδερφούς μου — και την ερωτεύτηκα. Το ότι κατάγομαι από τη Σερβία και βλέπω συνεχώς τη χώρα μας να κερδίζει μετάλλια στη διεθνή σκηνή βοήθησε επίσης! Το να είμαι γυναίκα διαμόρφωσε την πορεία μου με μοναδικό τρόπο. Έπρεπε να δουλέψω σκληρότερα για ορισμένες ευκαιρίες, αλλά αυτό μου έδωσε επίσης σαφήνεια και ανθεκτικότητα. Δεν ήθελα ποτέ να με βλέπουν ως «γυναίκα προπονήτρια» — απλώς ως καλή προπονήτρια, τελεία και παύλα».
Ποιο ήταν το μεγαλύτερο όνειρό σας όταν ξεκινήσατε την προπονητική μπάσκετ;
«Το μεγαλύτερο όνειρό μου ήταν να ζήσω μια ζωή αφιερωμένη στο μπάσκετ και να έχω πραγματικό αντίκτυπο σε αυτόν τον αθλητικό κόσμο, καθώς έχει τεράστια δύναμη να ενώνει τους ανθρώπους. Ονειρεύομαι να βρεθώ μπροστά σε καταπληκτικές ατμόσφαιρες και να βοηθάω στη διαμόρφωση των παικτών όχι μόνο στον τρόπο που αποδίδουν αλλά και στο ποιοι γίνονται. Δεν ήθελα απλώς να προπονώ. Ήθελα να εξελιχθώ μέσα από το παιχνίδι, να ταξιδέψω σε όλο τον κόσμο και να δείξω ότι η προπονητική δεν έχει να κάνει με το φύλο, αλλά με την ηγεσία, τη γνώση και την καρδιά».
Ποιο ήταν το μεγαλύτερο μάθημα που πήρατε σε όλη την καριέρα σας μέχρι στιγμής;
«Ότι η εμπιστοσύνη είναι το παν. Η κερδισμένη εμπιστοσύνη των παικτών, του staff και της κοινότητας απαιτεί χρόνο και συνέπεια - ειδικά όταν προέρχεσαι από διαφορετική κουλτούρα. Αλλά όταν χτίζεται η εμπιστοσύνη, τότε οι ομάδες ευδοκιμούν. Επίσης, όπως είπε ένας από τους μέντορές μου, «Πάντα να μπαίνεις στον αγώνα με πέντε άλογα» - να είσαι πάντα προετοιμασμένος, να προσαρμόζεσαι και ποτέ να μην βασίζεσαι μόνο σε ένα μονοπάτι».
Ο Ομπράντοβιτς, ο Ιτούδης και ο Γιάννης Αντετοκούνμπο
Υπάρχει κάποιος προπονητής που σας ενέπνευσε στην αρχή της καριέρας σας;
«Πολλοί. Είχα το προνόμιο να μάθω από απίστευτους προπονητές όπως ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς, ο Δημήτρης Ιτούδης, ο Γιάννης Σφαιρόπουλος, ο Ντάρκο Ρατζακόβιτς και πολλοί άλλοι από το EHCB (Συμβούλιο Προπονητών της Euroleague). Στην Ευρώπη πέρασα τον περισσότερο χρόνο στην Ελλάδα και τη Σερβία, οπότε αυτές οι κουλτούρες με διαμόρφωσαν. Αλλά η προσωπική μου έμπνευση προέρχεται επίσης από τον Νόβακ Τζόκοβιτς - όχι έναν προπονητή, αλλά κάποιον που ενσαρκώνει την ψυχική δύναμη, την ανθεκτικότητα και την αξιοπρέπεια».
Στο πλαίσιο της «μαθητείας» σας βρεθήκατε στις προπονήσεις της Εθνικής ομάδας, όταν στο τιμόνι της ομάδας ήταν ο Δημήτρης Ιτούδης. Πώς ήταν η συνεργασία σας με τον προπονητή και τον Έλληνα σούπερ σταρ Γιάννη Αντετοκούνμπο;
«Ήμουν εκεί για να μάθω από τον προπονητή Ιτούδη και το επιτελείο του, και ήταν μια από τις εμπειρίες που με διαμόρφωσαν στην καριέρα μου και μια τεράστια τιμή για μένα. Ήταν ο πρώτος προπονητής στην Ευρώπη που μου έδωσε μια ευκαιρία, ηγείται με άριστο τρόπο και απαιτεί το καλύτερο από όλους γύρω του. Όσο για τον Γιάννη - δεν είναι απλώς ένας σούπερ σταρ, είναι ένας ταπεινός, εργατικός ηγέτης που πραγματικά ανυψώνει τους πάντες γύρω του. Το ότι ήμουν μέρος αυτού του περιβάλλοντος με έκανε να νιώσω σαν στο σπίτι μου — η Ελλάδα μου φαίνεται σαν δεύτερο σπίτι, μπορώ σχεδόν να καταλάβω τα πάντα, αλλά μιλάω με πολλά γραμματικά λάθη. Νιώθω σαν να είμαι υιοθετημένη Ελληνίδα».
Η Σερβία είναι μία χώρα με μεγάλη παράδοση στο μπάσκετ. Νιώθετε κάποια πίεση γι' αυτό;
«Φυσικά — αλλά το βλέπω περισσότερο ως κίνητρο παρά ως πίεση. Προερχόμαστε από μια μικρή χώρα με τεράστια μπασκετική ψυχή. Είναι προνόμιο να κουβαλάω αυτή την κληρονομιά όπου κι αν πάω, ακόμα και τώρα στη Βραζιλία. Εκπροσωπώ όχι μόνο τον εαυτό μου, αλλά και την οικογένειά μου, τον λαό μου και μια πλούσια προπονητική κληρονομιά».
Ποιος είναι ο στόχος σας για τη σεζόν στη Φορταλέζα;
«Να χτίσουμε μια ομάδα για την οποία οι οπαδοί θα μπορούν να είναι περήφανοι — μια ομάδα που παίζει με καρδιά, πειθαρχία και ενότητα. Θέλω η ομάδα μου να γεμίσει το γήπεδο και να δημιουργήσουμε μια ατμόσφαιρα μπάσκετ όπως αυτή που βλέπουμε στην EuroLeague ή στο βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο. Περισσότερο από νίκες και ήττες, θέλω να βοηθήσω στην ανύψωση του συλλόγου και να αφήσω ένα διαρκές αντίκτυπο στην τοπική κουλτούρα μπάσκετ».
«Η εξουσία δεν προέρχεται από το φύλο, αλλά από τη γνώση»
Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζουν οι γυναίκες προπονήτριες σε σύγκριση με τους άνδρες συναδέλφους τους;
«Η ηγεσία οποιασδήποτε επαγγελματικής ομάδας αποτελεί πρόκληση — ανεξάρτητα από το αν είσαι άνδρας ή γυναίκα — η ηγεσία δεν είναι ποτέ εύκολη, ανεξάρτητα από το ποιος είσαι. Το να προπονείς μια επαγγελματική ομάδα σημαίνει ότι είσαι υπεύθυνος για τα αποτελέσματα, για τη διαχείριση των ανθρώπων και για τη δημιουργία μιας νικηφόρας κουλτούρας. Απαιτεί όραμα, συναισθηματική νοημοσύνη, ανθεκτικότητα και συνεχή μάθηση. Πρέπει να κερδίζεις τον σεβασμό των παικτών, να τους εμπνέεις καθημερινά και να κρατάς όλους —συμπεριλαμβανομένου του εαυτού σου— στα υψηλότερα πρότυπα. Δεν έχει σημασία αν είσαι άνδρας ή γυναίκα. Έχει να κάνει με το να είσαι προετοιμασμένος, αφοσιωμένος και αυθεντικός. Μία από τις κοινές προκαταλήψεις είναι ότι οι γυναίκες δεν έχουν την εξουσία ή τις γνώσεις για να ηγηθούν μιας ανδρικής ομάδας, ειδικά σε επαγγελματικό επίπεδο. Επίσης, συχνά πιστεύεται ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να αντέξουν την πίεση στα ανδρικά αθλήματα. Μέσα από τη δουλειά μου, ελπίζω να δείξω ότι η εξειδίκευση, η αφοσίωση και η ηγεσία δεν έχουν φύλο. Η εξουσία δεν προέρχεται από το φύλο, αλλά από τη γνώση, την προετοιμασία και τη σχέση με τους παίκτες».
Έχετε αντιμετωπίσει ποτέ διακρίσεις ή προκαταλήψεις ως γυναίκα προπονήτρια; Πώς το χειριστήκατε;
«Ναι, υπήρξαν στιγμές αμφιβολίας, αντίστασης και υποτίμησης — ειδικά στην αρχή της καριέρας μου. Το διαχειρίστηκα παραμένοντας συγκεντρωμένη στη δουλειά. Άφησα τα αποτελέσματα, τον επαγγελματισμό και τη συνέπεια να μιλήσουν. Ποτέ δεν επέτρεψα στην αρνητικότητα να αλλάξει τους στόχους μου. Αν μη τι άλλο, μου έδωσε περισσότερη ενέργεια. Θα αναφέρω ξανά τον Νόβακ Τζόκοβιτς και την ψυχική του υπερδύναμη όταν όλη η αρένα είναι εναντίον του, παίζει όσο καλύτερα μπορεί. Είμαι μια περήφανη Σέρβα που πέρασε πολλές προκλήσεις μεγαλώνοντας στον πόλεμο, δεν φοβάμαι τίποτα».
Ποια βήματα πρέπει να γίνουν για να ενθαρρυνθούν περισσότερες γυναίκες να ακολουθήσουν καριέρα ως προπονήτριες;
«Οι γυναίκες θα πρέπει να εκμεταλλεύονται κάθε ευκαιρία για να εκπαιδεύονται — είτε πρόκειται για σεμινάρια προπονητικής, καθοδήγηση, είτε απλώς για να παρατηρούν σπουδαίους προπονητές εν δράσει. Η γνώση χτίζει αυτοπεποίθηση. Όσο πιο προετοιμασμένη είσαι, τόσο πιο δύσκολο είναι για οποιονδήποτε να αμφισβητήσει τη θέση σου. Η προβολή, τα δίκτυα υποστήριξης και η ισότιμη πρόσβαση στην επαγγελματική ανάπτυξη είναι το κλειδί για πραγματικές δημόσιες σχέσεις».
Ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε σε όλα τα νεαρά κορίτσια που ξεκινούν το ταξίδι τους στον αθλητισμό;
«Ο αθλητισμός ωθεί τα όρια. Μην αφήσεις κανέναν να σου πει τι δεν μπορείς να κάνεις. Μην τα παρατάς εξαιτίας προκαταλήψεων. Δούλεψε σκληρά, πίστεψε στον εαυτό σου και ποτέ μην ψάχνεις για δικαιολογίες. Αν έχεις το πάθος, ακολούθησέ το μέχρι τέλους. Όταν ξεκίνησα, δεν είχα πρότυπα που να ήθελα να τους μοιάσω. Σήμερα, αν μπορώ να είμαι αυτό το πρότυπο έστω και για ένα κορίτσι, τότε αξίζει τον κόπο».
