Πανηγυρίζεις σαν τον Κριστιάνο, τον Εμπαπέ ή τον Μπέλιγχαμ; Αυτό είναι το πόσο που θα σου κοστίσει (vids)

Σκοράρεις ένα γκολ, πανηγυρίζεις δείχνοντας τον ουρανό, ή προσποιείσαι ότι κρυώνεις ή σταυρώνεις τα χέρια σου και τα ανοίγεις διάπλατα. Λίγες μέρες αργότερα, δέχεσαι μήνυση για αποζημίωση.

Ακούγεται σαν μια προσπάθεια ενός επιχειρηματία να γράψει μια ιστορία τρόμου τύπου Stephen King, αλλά είναι μια πραγματική πιθανότητα. Σύμφωνα με το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), οι χειρονομίες που χρησιμοποιούν στους πανηγυρισμούς παίκτες όπως ο Κριστιάνο Ρονάλντο, ο Κόουλ Πάλμερ, ο Κιλιάν Εμπαπέ ή ο Τζουντ Μπέλιγχαμ  έχουν πλέον καταχωριστεί επίσημα.

Αυτό σημαίνει ότι κανείς δεν μπορεί να αντιγράψει τους συγκεκριμένους πανηγυρισμούς χωρίς άδεια. Αυτοί οι ποδοσφαιριστές εξασφάλισαν αποκλειστικά δικαιώματα για τους εμβληματικούς πανηγυρισμούς τους σε όλη την ήπειρο για τουλάχιστον δέκα χρόνια.

Από τις τούμπες του Ούγο Σάντσες, τον πανηγυρισμό του Ροναλντίνιο, τοι χαρακτηριστικό «Siu» του Κριστιάνο Ρονάλντο και τα δάχτυλα που δείχνουν τον ουρανό από τον Λιονέλ Μέσι, οι φίλαθλοι πάντα μιμούνταν τους αγαπημένους τους παίκτες. Ωστόσο, το σύγχρονο ποδόσφαιρο έχει προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα—οι παίκτες πλέον κατοχυρώνουν τους πανηγυρισμούς τους ως μέρος της προσωπικής τους μάρκας.

Αυτή η κίνηση τους επιτρέπει να εκμεταλλεύονται οικονομικά τις χειρονομίες τους μέσω εμπορευμάτων και διαφημιστικών καμπανιών. Οι πανηγυρισμοί δεν είναι πια μόνο στιγμές χαράς. Αποτελούν έναν τρόπο προβολής ενός εμπορικού σήματος.

Ο Εμπαπέ άνοιξε τον δρόμο

Ο πρωτοπόρος αυτής της τάσης ήταν ο Κιλιάν Εμπαπέ, ο οποίος κατοχύρωσε τον εμβληματικό πανηγυρισμό του—σταυρωμένα χέρια στο στήθος—τον Φεβρουάριο της περασμένης χρονιάς. Κατέθεσε αίτηση προστασίας σε όλες τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την κύρια αγορά του. Λίγο αργότερα, ο Τζουντ Μπέλινγχαμ ακολούθησε το παράδειγμα, κατοχυρώνοντας τον δικό του πανηγυρισμό: Χέρια τεντωμένα προς τα έξω, πόδια ανοιχτά και ένα γεμάτο αυτοπεποίθηση βλέμμα κατευθείαν μπροστά.

Πιο πρόσφατα, ο Κόουλ Πάλμερ υπέβαλε αίτηση για τον «ψυχρό» πανηγυρισμό του (σ.σ ο αστέρας της Τσέλσι κάνει ότι κρυώνει) στα τέλη του 2024, αν και η αίτησή του είναι ακόμα υπό εξέταση. Αυτή η κίνηση πυροδότησε διαμάχη μεταξύ των οπαδών της Βαλένθια, καθώς ο Ντιέγκο Λόπες της Βαλένθια και η ισπανική ομάδα κάτω των 21 ετών είχαν ήδη πανηγυρίσει γκολ με παρόμοιο τρόπο. Ο Λόπες μάλιστα ανέβασε στο Twitter μια φωτογραφία του να εκτελεί τη χειρονομία, αμφισβητώντας τον ισχυρισμό του Πάλμερ.

Το κόστος και τα οφέλη των κατοχυρωμένων πανηγυρισμών

Οι ποδοσφαιριστές δεν λαμβάνουν άμεσα χρηματικά ποσά από την κατοχύρωση των πανηγυρισμών τους, αλλά αποκτούν αποκλειστικά δικαιώματα για την εμπορική εκμετάλλευση των χειρονομιών τους. Η κατοχύρωση αποτρέπει άλλους από το να κερδίζουν χρήματα μέσω πανομοιότυπων ή παραπλανητικά παρόμοιων αναπαραστάσεων. Ένας απλός πανηγυρισμός μπορεί να μετατραπεί σε ένα προσοδοφόρο εμπορικό σήμα για προϊόντα που κυμαίνονται από σχολικά είδη μέχρι καλλυντικά, παιχνίδια και ρούχα.

Η διαδικασία περιλαμβάνει την υποβολή αίτησης, μια τρίμηνη περίοδο αντίθεσης κατά την οποία άλλοι μπορούν να αμφισβητήσουν την αξίωση, και την καταχώριση του εμπορικού σήματος υπό συγκεκριμένες κατηγορίες που ορίζονται από το Σύστημα Ταξινόμησης της Νίκαιας (Nice Classification). Τα τέλη υποβολής ξεκινούν από 850 ευρώ και αυξάνονται ανάλογα με τον αριθμό των κατηγοριών που επιλέγονται. Για τους ποδοσφαιριστές, αυτό το κόστος είναι αμελητέο συγκριτικά με τα πιθανά κέρδη.

Τι συμβαίνει αν ένας άλλος παίκτης αντιγράψει έναν πανηγυρισμό;

Οι παίκτες που μιμούνται πανηγυρισμούς όπως αυτούς του Μπέλιγχαμ, του Εμπαπέ, του Μέσι ή του Πάλμερ διατρέχουν τον κίνδυνο νομικών αξιώσεων—εφόσον οι ενέργειές τους έχουν εμπορικό σκοπό ή αποφέρουν οικονομικό όφελος. Ωστόσο, αν δεν υπάρχει κέρδος ή κακή πρόθεση, τέτοιες περιπτώσεις συνήθως καταλήγουν ως ανέκδοτα. Μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει κάποια υπόθεση που να αφορά τους προαναφερθέντες πανηγυρισμούς, οπότε δεν υπάρχει σαφής εικόνα για πιθανές οικονομικές συνέπειες.

Οι διαφωνίες προκύπτουν όταν άλλοι έχουν χρησιμοποιήσει πρώτα έναν πανηγυρισμό. Εάν προσκομιστεί απόδειξη προηγούμενης χρήσης, η αίτηση εμπορικού σήματος μπορεί να ανατραπεί. Για παράδειγμα, ο Ντιέγκο Λόπες ή ο Μόργκαν Ρότζερς θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν τον ισχυρισμό του Πάλμερ, καθώς ο Ρότζερς έχει αναγνωρίσει δημόσια ότι χρησιμοποίησε τη χειρονομία πριν από τον Πάλμερ. Ομοίως, ο πανηγυρισμός του αστέρα της Μπαρτσελόνα, Ντάνι Όλμο αντιμετώπισε ανταγωνισμό από άλλους παίκτες, αν και το εγκεκριμένο σήμα κατατεθέν του κάνει τις προκλήσεις πιο δύσκολες.

Μια ευρύτερη τάση στον αθλητισμό

Αυτό το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Το 1999, η Nike κατοχύρωσε την εμβληματική σιλουέτα slam dunk του Μάικλ Τζόρνταν. Ο Γιουσέιν Μπολτ κατέγραψε επίσης τη νικητήρια πόζα του —το ένα χέρι λυγισμένο και στραμμένο, το άλλο τεντωμένο προς τον ουρανό. Η δημιουργία εσόδων από εικονικά κινήματα είναι πραγματικότητα εδώ και χρόνια.

Ο Μπέλιγχαμ, ο Εμπαπέ, ο Πάλμερ και ο Όλμο είναι πρωτοπόροι στον τομέα του ποδοσφαίρου, αλλά δεν θα είναι οι τελευταίοι.