Το ακούμε συνέχεια, αλλά τι ακριβώς είναι «οι καθιερωμένες ιατρικές εξετάσεις και τα εργομετρικά»;

Το τέλος της αγωνιστικής σεζόν σηματοδοτεί την έναρξη της περιόδου που όλοι οι ποδοσφαιρόφιλοι αγαπούν να μισούν, αυτής του μεταγραφικού παραθύρου.

Από την μία μεριά δεν υπάρχει δράση εντός των τεσσάρων γραμμών του γηπέδου, αλλά από την άλλη η καθημερινή μεταγραφική κουβέντα που αναπτύσσεται δίνει τροφή για συζητήσεις, αντιπαραθέσεις κι αναλύσεις στους φιλάθλους.

Η πιο συχνή ατάκα που γράφεται κι ακούγεται είναι ότι ο εκάστοτε ποδοσφαιριστής θα περάσει τις «καθιερωμένες ιατρικές εξετάσεις και τα εργομετρικά τεστ», προτού υπογράψει με κάποια ομάδα. Βέβαια, την ίδια διαδικασία ακολουθούν και οι ποδοσφαιριστές που βρίσκονται ήδη σε μία ομάδα κι επιστρέφουν από τις διακοπές τους. Μια διαδικασία την οποία πέρασαν πολύ πρόσφατα, τόσο οι παίκτες του Παναθηναϊκού, που ετοιμάζονται για το βασικό στάδιο της προετοιμασίας του στην Αυστρία, όσο κι εκείνοι της ΑΕΚ, που αναμένεται να αναχωρήσουν για τον ίδιο λόγο για την Ολλανδία.

Βασικός σκοπός αυτών των εξετάσεων είναι αφενός να διασφαλιστεί η υγεία του ποδοσφαιριστή, ότι είναι σε θέση να αγωνιστεί χωρίς να αντιμετωπίσει κάποιο παθολογικό πρόβλημα, αλλά κι αφετέρου να γίνουν τα απαραίτητα εργομετρικά τεστ για να ενημερωθεί το προπονητικό τιμ για την σωματική κατάσταση του ποδοσφαιριστή, ώστε να καταρτήσει αναλόγως το πρόγραμμα που θα ακολουθήσει.

Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο συνηθίζεται οι ποδοσφαιριστές να «βγάζουν» σε διαφορετικό τέμπο, ή για διαφορετική ώρα στο ίδιο τέμπο, το πρόγραμμα της προπόνησης, ανάλογα με το επίπεδο ετοιμότητας της φυσικής τους κατάστασης. Οι μετρήσεις λοιπόν στις οποίες υποβάλλονται δημιουργούν το πλαίσιο «προστασίας» τους από τραυματισμούς.

Ποιες ακριβώς είναι όμως οι εξετάσεις και τα εργομετρικά που περνούν οι ποδοσφαιριστές;

Οι καθιερωμένες ιατρικές εξετάσεις που περνούν οι αθλητές είναι συνήθως οι εξής:

1. Γενικές Κλινικές Εξετάσεις: Αξιολόγηση ζωτικών σημείων, όπως καρδιακός ρυθμός, πίεση και οξυγόνωση του αίματος.

2. Καρδιολογικός Έλεγχος: Ηλεκτροκαρδιογράφημα και ακρόαση της καρδιάς για την αξιολόγηση της καρδιακής λειτουργίας.

3. Αιματολογικές και Βιοχημικές Εξετάσεις: Γενική εξέταση αίματος για τον έλεγχο των βασικών τιμών του αίματος, καθώς και εξειδικευμένες εξετάσεις για τον εντοπισμό τυχόν διαταραχών.

4. Σπιρομέτρηση: Αξιολόγηση της αναπνευστικής λειτουργίας και του όγκου του αέρα που εισέρχεται και εξέρχεται από τους πνεύμονες.

5. Έλεγχος Μυοσκελετικού Συστήματος: Αξιολόγηση της μυϊκής δύναμης, της ευλυγισίας των αρθρώσεων και της κινητικότητας.

6. Πελματογράφημα: Ψηφιακή αποτύπωση της μορφολογίας του πέλματος σε στάση και βάδιση για την αξιολόγηση της κατανομής των φορτίων.

7. Λιπομέτρηση: Μέτρηση του σωματικού λίπους για την αξιολόγηση της σύστασης του σώματος και της αποτελεσματικότητας της διατροφής.

Όσον αφορά τα εργομετρικά τεστ:

Η εργομετρία είναι μια εξειδικευμένη μέθοδος μέτρησης της απόδοσης του καρδιαγγειακού συστήματος, κυρίως μέσω της ανάλυσης της καρδιακής συχνότητας και της αναπνευστικής λειτουργίας.

Τα «τεστ» που κάνουν οι ποδοσφαιριστές, συνήθως περιλαμβάνουν:

1. Ισοκινητικές ασκήσεις και μυοσκελετική σταθερότητα: Με ειδικές ασκήσεις μετριέται η σταθερότητα των μυών και η δυνατότητα ισορροπίας. Επίσης, το ισοκινητικό δυναμόμετρο βοηθάει στη πρόληψη των τραυματισμών, καθώς μετριέται η δύναμη και η αντοχή του οπίσθιου μηριαίου και του τετρακεφάλου, ενώ επίσης οι ειδικοί τσεκάρουν την ευλυγισία των παικτών.

2. Τεστ μέγιστης δύναμης και μέγιστης ισχύος: Με πιο απλές ασκήσεις όπως καθίσματα, πιέσεις πάγκου αλλά κι άλλες πιο περίπλοκες, μπορεί να βρεθεί αν υπάρχει κάποιο έλλειμμα δύναμης ή ισχύος και να δοθεί καταλληλότερο προπονητικό ερέθισμα.

3. Μέτρηση κάθετου άλματος: Εδώ η στόχευση είναι ξεκάθαρη, να μετρηθεί πόσο ψηλά μπορεί να πηδήξει ένας αθλητής. Είναι ένας τρόπος να φανεί η παραγωγή ισχύος των κάτω άκρων. Τα άλματα συνήθως πραγματοποιούνται εν στάσει.

4. Wingate test: Είναι ένα από τα βασικότερα τεστ, μέγιστης προσπάθειας, στην οποία αξιολογείται η ικανότητα μυϊκής αντοχής των κάτω άκρων. Διαρκεί μόλις 30 δευτερόλεπτα, αλλά αποτελεί μία από τις δυσκολότερες δοκιμασίες που μπορεί να εκτελέσει κάποιος. Ο αθλητής με το ξεκίνημα του τεστ, ποδηλατεί σε ειδικό ποδηλατοεργόμετρο με μέγιστη προσπάθεια, έως το πέρας του χρόνου. Στόχος είναι να διατηρήσει όσο γίνεται υψηλότερη τιμή δύναμης για 30 δευτερόλεπτα. Παράλληλα μετριούνται και οι καρδιακοί χτύποι, η μυϊκή οξυγόνωση καθώς και μπορεί να γίνει δειγματοληψία γαλακτικού οξέος και γλυκόζης σε δεδομένες χρονικές στιγμές.

5. Τεστ Μέγιστης Πρόληψης Οξυγόνου: Μετρά τη μέγιστη ικανότητα του αθλητή να απορροφά οξυγόνο κατά την άσκηση. Είναι ένας σημαντικός δείκτης της αντοχής. Το εργοσπιρόμετρο αναλύει τον εισπνεόμενο και εκπνεόμενο αέρα με σκοπό να μας δώσει πληροφορίες σχετικά με την κατανάλωση οξυγόνου. Παράλληλα μπορεί να φοράει επιπλέον αισθητήρες οι οποίοι μετράνε τους καρδιακούς χτύπους, την οξυγόνωση μυών και να εκτελεί ανά περιόδους μετρήσεις γλυκόζης και γαλακτικού οξέος. Συνήθως συνοδεύεται από σταδιακή αύξηση της δυσκολίας, μέσω της αύξησης της κλίσης του διαδρόμου στο οποίο ο αθλητής πραγματοποιεί την άσκηση.

6. Beep test: Ένα επίσης συχνό τεστ κι αποτελεί μία μέγιστη δοκιμασία μέτρησης της καρδιοαναπνευστικής αντοχής με τρέξιμο σε ένα πρωτόκολλο συνεχόμενων αλλαγών κατεύθυνσης (ανά 20 μέτρα) και σταδιακής αύξησης της έντασης. Αποτελείται από στάδια των 2 λεπτών στα οποία υπάρχει σταθερή ένταση τρεξίματος. Καθώς περνάμε από το ένα στάδιο στο επόμενο αυξάνεται σταδιακά η ταχύτητα. Το τεστ συνεχίζεται μέχρις ότου ο διαγωνιζόμενος να μην μπορεί να συνεχίσει στην ίδια ένταση την άσκηση. Ο ρυθμός δίνεται μέσω ηχητικών σημάτων, εξ' ου κι ονομασία (μπιπ τεστ). 

Ένα χαρακτηριστικό βίντεο από παλαιότερη προετοιμασία της Λίβερπουλ, με αρκετές από τις προαναφερθείσες «δοκιμασίες»: