Το «Στάδιο 19ης Μαΐου» και ο Παναθηναϊκός που «πατάει» σε ματωμένα χώματα

Στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου πριν την αναμέτρηση του Παναθηναϊκού με την Σαμσουνσπόρ για τον επαναληπτικό του 2-1 του ΟΑΚΑ, στα πλαίσια των playoffs του Europa League, ο Τάσος Μπακασέτας, κληθείς να απαντήσει σχετικά με το αν το ποδόσφαιρο μπορεί να αποτελεί χώρο πολιτικών αντιπαραθέσεων, τόνισε πως το αγαπημένο μας άθλημα πρέπει να «ενώνει» και όχι να «χωρίζει».

Μία απολύτως λογική και ώριμη αντιμετώπιση της κατάστασης από τον αρχηγό της Εθνικής Ελλάδας, ο οποίος έχει λατρευτεί στην Τουρκία, από τους φίλους της Αλάνιασπορ, αλλά κυρίως της Τραμπζονσπόρ, με την οποία κατέκτησε και το πρωτάθλημα το 2021/22. «Οι λαοί δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν», είπε επίσης ο μεσοεπιθετικός του Παναθηναϊκού και είχε απόλυτο δίκιο, όμως τα δύο πανό που φέρονταν να ετοίμαζαν οι οπαδοί της Σαμσουνσπόρ για την επικείμενη αναμέτρηση με τον Κεμάλ και τον Μωάμεθ, αλλά και αυτό που συναντάει κανείς εν γένει στην πόλη, δεν φαίνεται να συνάδουν και τόσο με τις τοποθετήσεις του.

Μια πόλη που είναι χτισμένη στα παράλια του Εύξεινου Πόντου, δίπλα σε ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της αρχαιότητας, με πολύ μεγάλη ιστορία, αλλά στην σημερινή της μορφή, παρουσιάζει μία τεράστια αντίθεση. Από την μια μεριά βλέπεις νεόδμητα κτήρια και ουρανοξύστες κι από την άλλη εργατικές κατοικίες, τόσο κακοδιατηρημένες και ατάκτως ερριμμένες που θυμίζουν φαβέλες στην Βραζιλία. Όλα αυτά σε πολύ κοντινές μεταξύ τους αποστάσεις. Δεν είναι δηλαδή ότι πρόκειται για διαφορετικά... προάστια ή συνοικίες. 

Κι όμως, υπάρχει ένα πράγμα που βρίσκεται παντού, σε όλη την πόλη, όπου κι αν γυρίσεις το βλέμμα σου, είτε μιλάμε για νέο, είτε για παλιό κτήριο. Ο Κεμάλ Ατατούρκ. Όλα περιστρέφονται γύρω του, υπάρχει πραγματικά παντού. Είτε σε φωτογραφίες, είτε σε τοιχογραφίες, είτε σε σημαίες είτε σε ταμπέλες, το όνομα, τα αποφθέγματα και η μορφή του Κεμάλ κοσμεί κάθε γωνιά της πόλης. Άλλωστε και στο σήμα της ομάδα απεικονίζεται ως έφιππος.

Ακόμα και το στάδιο της Σαμσουνσπόρ, παρότι, για ευνόητους λόγους, στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις παρουσιάζεται ως «Samsun Stadium», η εγχώρια ονομασία του είναι «Στάδιο 19ης Μαΐου», ημερομηνία που το μακρινό, αλλά όχι ξεχασμένο, 1919, ο Μουσταφά Κεμάλ Αταρούρκ με τον εθνικιστικό στρατό του έκανε απόβαση στην Σαμψούντα και προχώρησε στην τελική φάση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, κατά την οποία πέθαναν περίπου 353.000 άνθρωποι. 

Η τύχη τα φέρνει κατ' αυτό τον τρόπο τώρα, που ο Παναθηναϊκός είναι η πρώτη ελληνική ομάδα που θα επιστρέψει σε αυτά τα χώματα, θα αγωνιστεί σε ένα γήπεδο με τόσο συμβολική ονομασία, με σκοπό να πάρει μία πολυπόθητη πρόκριση και να επαναφέρει, έστω και για λίγο, το ελληνικό στοιχείο σε μία πόλη με βαθιά ριζωμένες ελληνικές καταβολές.

Η ιστορία της Σαμψούντας

Η Σαμψούντα, σύμφωνα με τα ιστορικά δεδομένα, ιδρύθηκε αρχικά με το όνομα Αμισός από κατοίκους της Μιλήτου. Το όνομα Σαμψούντα προέκυψε από την μεσαιωνική φράση «εις Αμισόν», που χάριν συντομίας έγινε Σαμσούν και μετά Σαμψούντα. Κάτι αντίστοιχο και με το «Ινσταμπουλ», που προέρχεται από το «εις την Πόλη». 

Στη συνέχεια εντάχθηκε στην ελληνιστική και ρωμαϊκή οικουμένη, ενώ αποτέλεσε σημαντικό κέντρο της ρωμαϊκής επαρχίας του Πόντου. Η πόλη πέρασε στη βυζαντινή και αργότερα στην οθωμανική κυριαρχία. Κατά τον 19ο αιώνα αναδείχθηκε σε ζωντανό εμπορικό κόμβο στη Μαύρη Θάλασσα, με ακμάζουσα διακίνηση αγροτικών προϊόντων (ιδίως καπνού) και σταδιακή διασύνδεση με το εσωτερικό της Ανατολίας μέσω οδικών και αργότερα σιδηροδρομικών αξόνων.

Παραδοσιακά εξήγαγε καπνό και μαλλί, ενώ η βιομηχανική της βάση (π.χ. τσιγάρα, λιπάσματα, κλωστοϋφαντουργία) τροφοδοτούσε το θαλάσσιο εμπόριο.

Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε με τον εθνικιστικό στρατό του στην Σαμψούντα. Στο πλαίσιο των διώξεων κατά των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας την περίοδο 1914–1923, στην περιοχή του Πόντου και ειδικά γύρω από τη Σαμψούντα καταγράφονται εκτοπίσεις, πορείες θανάτου, λεηλασίες και σφαγές εναντίον του ελληνικού (ποντιακού) πληθυσμού.