ΝΒΑ Europe ή Εuroleague: Ποιον επηρεάζει τελικά το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου;

Σε έναν κόσμο που οι συνεργασίες καλύπτονται από ένα πέπλο μυστηρίου και σκεπάζουν μαζί τους συνήθως παραπάνω από μία θεωρίες συνωμοσίας, ταυτόχρονα μέσων αυτών των συνεργασιών προσπαθούν μικρές επιχειρήσεις, μεγάλοι οργανισμοί, κράτη, οικονομικοί και στρατιωτικοί σύμμαχοι, να εξασφαλίσουν ευήμερο (για εκείνους) μέλλον. Αγνώστου… ποιότητας μέλλον για όλους τους υπόλοιπους.

Κι αν για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει την δυνατότητα, μέσω ιδιωτικών οίκων αξιολόγησης, να ορίζει την ανάπτυξη (ή μη ανάπτυξη) μιας χώρας που ανήκει στο πλαίσιό της, τότε δεν κάνει μεγάλη αίσθηση το γεγονός ότι τις τελευταίες μέρες ασχολείται έντονα με τις αθλητικές διοργανώσεις, που γίνονται εντός της επικράτειάς της. Το έχει ξανακάνει στο πρόσφατο παρελθόν.

Τα σπορ άλλωστε δημιουργούν soft power υψηλής προοπτικής στο γεωπολιτικό σκηνικό του 21ου αιώνα. Χώρες όπως η ΗΠΑ, η Κίνα, η Μεγάλη Βρετανία, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ, η Ιαπωνία, εσχάτως η Ρουάντα, αλλά και η Αίγυπτος και η Ινδία, έχουν συγκεκριμένες και διευρυμένες ατζέντες δισεκατομμυρίων με επίκεντρο τον αθλητισμό. Όπως και όλοι οι μεγάλοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που με τη σειρά της πήρε (η ΕΕ) μία θέση άξια υπογράμμισης επί του γενικότερου πλαισίου. 

Όπως το 2021 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έβαλε -με τον τρόπο του- τέλος στις βλέψεις κάποιων για διάσπαση του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου με το project της European Super League (ESL), το οποίο εμφανίστηκε πρόθυμο να ανταγωνιστεί το Champions League και την UEFA γενικότερα (δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε που η UEFA «πανηγύρισε» το ψήφισμα με ανακοίνωση και δήλωση του Τσέφεριν), έτσι και τώρα, οι επίσημες αναφορές, σχετίζονται (οφθαλμοφανέστατα) με την Euroleague Basketball και τα νέα δεδομένα που παρουσιάζονται από την είσοδο στον χάρτη μιας νέας συνεργασίας. Αυτή που αφορά την FIBA και το NBA. Δύο «κολοσσών» που βρίσκονται στη διαδικασία «ανέγερσης» μιας νέας ευρωπαϊκής λίγκας. Και πριν συμβεί καν αυτό, τα αίτια, τα αιτιατά και τα πιθανά αποτελέσματά που θα φέρει, μελετώνται… νυχθημερόν.

Η ΕΕ λοιπόν, πήρε θέση έχοντας στο μυαλό της την πιθανότητα κάποιοι να θελήσουν τη δημιουργία ενος δικού μ τους οικοσυστήματος στο ευρωπαϊκό μπάσκετ, που δεν θα ευνοούσε την υπάρχουσα δομή. Ίσως όμως από την άλλη, να ήθελε να ενημερώσει την ήδη υπάρχουσα δομή για το τι επιφυλάσσει το μέλλον και να υπενθυμίσει ποιες είναι (προς το παρόν τουλάχιστον) οι… κόκκινες γραμμές. Που βέβαια τις κόκκινες γραμμές, ως οντότητα η Ευρωπαϊκή Ένωση, με μία αναδρομή στην ιστορία της, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πως ξέρει να τις μετατοπίζει και να αλλάζει τα χρώματα κατά το δοκούν.

Σε μία μακροσκελή αναφορά 55 σημείων που δημοσιεύεται και στο επίσημο σάιτ της Βουλής των Ευρωπαίων Εκπροσώπων, το Ευρωκοινοβούλιο πήρε θέση υπέρ του ευρωπαϊκού μοντέλου αθλητισμού. Δηλαδή του πυραμιδικού συστήματος, όπου προβλέπεται ο προβιβασμός και ο υποβιβασμός των συλλόγων, η ανάδειξη των εθνικών ομάδων και των εγχώριων πρωταθλημάτων, μαζί και με όλες τις αρχές που διέπουν το μοντέλο της και ορίζονται (ανεπαρκώς στις περισσότερες περιπτώσεις) με λέξεις και τομείς που έχουν σημασία: λαϊκός αθλητισμός, νεολαία, αλληλεγγύη, συμπερίληψη.

Τα 55 σημεία που αναφέρονται στο ψήφισμα μπορείτε να τα διαβάσετε αναλυτικά και να κάνετε το αρχείο (pdf) download με ένα… κλικ ΕΔΩ.

«Οικονομική ακεραιότητα και ανταγωνιστική ισορροπία»

Από την πλευρά μας, κάναμε μία βουτιά στο αρχείο PDF του παραπάνω συνδέσμου και βγαίνοντας στην επιφάνεια, προσπαθούμε να εντοπίσουμε τη μεγάλη εικόνα.

Κατ’ αρχάς, τα σημεία είναι χωρισμένα ουσιαστικά σε τρεις ενότητες. Η μία έχει τον χιουμοριστικό (αν όχι άχαρο) τίτλο «Το Ευρωπαϊκό Αθλητικό Μοντέλο: Υπηρετεί τις αξίες και την αλληλεγγύη της ΕΕ». Χιουμοριστικό (ή άχαρο) ως προς τη… χαρά για τις αξίες και την αλληλεγγύη της ΕΕ.

Εντός της ενότητας αυτής (αναλυτικά ΕΔΩ) εστιάζουμε στο «σημείο 23».

Το Ευρωκοινοβούλιο αναγνωρίζει την αυξανόμενη τάση των ξένων επενδύσεων και της ιδιοκτησίας στον ευρωπαϊκό αθλητισμό και καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη τον αντίκτυπο αυτής της τάσης, τη στιγμή (που η ίδια) υποστηρίζει τις προσπάθειες για τη διασφάλιση της οικονομικής ακεραιότητας και της ανταγωνιστικής ισορροπίας του ευρωπαϊκού αθλητισμού.

• Τι κάνει η Euroleague Basketball…

Υπέγραψε δεκαετείς συμφωνίες εκατομμυρίων με την αμερικανικών συμφερόντων IMG, στην οποία δεσμεύτηκαν οι ομάδες-μέτοχοι της Euroleague.

• Τι προβλέπεται να γίνει από το ΝΒΑ Europe…

Είναι από τις υπό διαπραγμάτευση λεπτομέρειες. Παρόλα αυτά, η συνεργασία με τον παγκόσμια θεματοφύλακα του μπάσκετ, τη FΙΒA, αποτελεί κάτι σαν εχέγγυο για την τήρηση των αρχών που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διασφάλιση (από τη FIBA) ενός μηχανισμού οικονομικής υποστήριξης, με τη μορφή αναδιανομής σημαντικού ποσού στη βάση του οικοσυστήματος (π.χ. στις ομοσπονδίες) και στην παραγωγική διαδικασία. Κι αυτός μάλιστα, είναι ένας από τους όρους φαίνεται πως που έθεσε η FIBA εξ αρχής στο NBA, πριν καν ανακοινωθεί η συνεργασία τους για τη δημιουργία της νέας λίγκας.

Ενίσχυση και προστασία του μοντέλου

Η δεύτερη ενότητα της αναφοράς έχει τίτλο «Το Ευρωπαϊκό Αθλητικό Μοντέλο: Πώς η πολιτική της ΕΕ μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση και την προστασία του». Εκεί υπογραμμίζουμε για αρχή το «σημείο 42».

Το Ευρωκοινοβούλιο τονίζει ότι τα αθλητικά καλεντάρια έχουν γίνει πιο εντατικά λόγω της αύξησης των ευρωπαϊκών και διεθνών αγώνων και διοργανώσεων, και ζητεί τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων σχετικά με το καλεντάρι, ώστε να αποφευχθούν οι συγκρούσεις.

• Τι κάνει η Euroleague basketball…

Από την ημέρα που ανακοινώθηκαν οι προκριματικοί αγώνες των εθνικών ομάδων στις μεγάλες διοργανώσεις μέσω των λεγόμενων «Παραθύρων» (2017), μέχρι και πέρσι, προγραμμάτιζε τους αγώνες της ταυτόχρονα με τους αγώνες των αντιπροσωπευτικών συγκροτημάτων.

Επίσης, από το 2010 μέχρι σήμερα η Euroleague έχει αυξήσει τον αριθμό των αγώνων της κατά σχεδόν 100%. Το 2009 ο μέγιστος αριθμός αγώνων που χρειαζόταν μία ομάδα για να κατακτήσει τον τίτλο ήταν 23. Από το 2015 και μετά αυξήθηκε στους 31 και φέτος, με τι ομάδες να είναι 20 πλέον, ο πρωταθλητής Ευρώπης θα χρειαστεί μίνιμουμ 43 και μάξιμουμ 45 αγώνες πριν κόψει το… νήμα.

Την ίδια στιγμή, το Basketball Champions League (της FIBA) ξεκίνησε από τους 20 αγώνες στην παρθενική σεζόν του, ενώ τα τελευταία πέντε χρόνια, από το 2020 και μετά, μία ομάδα μπορεί να κατακτήσει τον τίτλο με μάξιμουμ 20 αγώνες.

• Τι προβλέπεται να γίνει από το ΝΒΑ Europe…

Η δραστηριότητα των αγώνων του ΝΒΑ Europe θα διακόπτεται κατά τη διάρκεια των «παραθύρων», έτσι ώστε οι παίκτες να έχουν τη δυνατότητα να αγωνίζονται με τις εθνικές ομάδες τους. Αυτό είναι κάτι που έχει θέσει ως προαπαιτούμενο η FIBA και έγινε δεκτό από το ΝΒΑ.

Ακολουθεί στην ίδια ενότητα το «σημείο 43». Εκεί αναφέρονται οι ελευθερίες, οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα αθλητών.

Το Ευρωκοινοβούλιο υποστηρίζει το δικαίωμα των αθλητών στην ελευθερία να εκπροσωπούν τις χώρες τους και τονίζει ότι οι σύλλογοι θα πρέπει να υποχρεούνται να αποδεσμεύουν αθλητές για τη συμμετοχή τους στις εθνικές ομάδες·

• Τι κάνει η Euroleague Basketball…

Δεδομένου ότι ορίζει αγώνες ταυτόχρονα με αυτούς των εθνικών ομάδων, πολλές φορές οι αθλητές βρίσκονται σε πολύ δυσάρεστη θέση.

Υπάρχουν περιπτώσεις που θέλουν, αλλά δεν μπορούν να ενισχύσουν την εθνική. Όπως υπήρξαν περιπτώσεις που σύλλογοι άσκησαν πίεση ώστε να μην αγωνιστεί ο παίκτης για τη χώρα του -ειδικά αν πρόκειται για αγώνες «παραθύρων». Όπως τον Σεπτέμβρη του 2018, όταν ο Αρτέμ Πουστοβόι, ο οποίος τότε αγωνιζόταν στην Μπαρτσελόνα, ενημέρωσε δημοσίως ότι οι Καταλανική ομάδα δεν του επέτρεψε να ταξιδέψει για να αγωνιστεί με την εθνική Ουκρανίας.

• Τι προβλέπεται να γίνει από το ΝΒΑ Europe…

Από τη στιγμή που δεν θα υπάρχουν αγώνες του ΝΒΑ Europe ταυτόχρονα με τις εθνικές ομάδες, το πρόβλημα διαγράφεται. Οι παίκτες, αν το επιθυμούν, μπορούν να είναι διαθέσιμοι για τα αντιπροσωπευτικά τους συγκροτήματα.

«Τα εργαλεία της Κομισιόν»

Στο «σημείο 51» υπάρχει η αναφορά στην Κομισιόν. Ένα όργανο βέβαια, που δεν εκλέγεται και δεν λογοδοτεί σε κανέναν παρά μόνο την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Το Ευρωκοινοβούλιο ενθαρρύνει την Κομισιόν να χρησιμοποιήσει όλα τα κατάλληλα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της για να προστατεύσει τον ευρωπαϊκό αθλητικό τομέα από οποιεσδήποτε πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην υπονόμευσή του και στη μεταφορά της αξίας που δημιουργεί, εκτός Ευρώπης.

• Τι κάνει η Euroleague Basketball

Προέκρινε τη συμμετοχή μιας ομάδας από τη Μέση Ανατολή, της Dubai BC, σε μία ευρωπαϊκή διοργάνωση υπογράφοντας, σχεδόν ταυτόχρονα χρονικά, χορηγική συμφωνία με την Etihad, αεροπορική εταιρία με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Επίσης, το Άμπου Ντάμπι που διοργάνωσε το Final Four του 2025, «αγόρασε» και τα Final Four του 2025 και 2027. Οι αγώνες θα γίνουν στην Etihad Arena.

• Τι προβλέπεται να γίνει από το ΝΒΑ Europe…

Δεν υπάρχει καμία πρόθεση συμμετοχής κάποιας μη ευρωπαϊκής ομάδας στη διοργάνωση. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν επενδυτές από τη Μέση Ανατολή που στην ιδιοκτησία τους ανήκουν ομάδες που θα έχουν ρόλο.

Για παράδειγμα, η Παρί Σεν Ζερμέν, που θεωρείται πιθανό να ανοίξει μπασκετικό τμήμα και να ενταχθεί στο ΝΒΑ Europe ανήκει σε fund του Κατάρ. Η Μάντσεστερ Σίτι, που επίσης «ακούγεται», έχει… λογιστήρια στο Άμπου Ντάμπι, ενώ Αμερικάνοι επενδυτές δεν θα αργήσουν να εμφανιστούν. Ενδεχομένως με τη συχνότητα που εμφανίζονται στη βρετανική Premier League. 

Επίσης, εκτός των ομάδων που θα αγωνιστούν, το ΝΒΑ θα είναι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συμμέτοχο σε ένα ποσοστό από τα πιθανά κέρδη που θα αποφέρει στον οργανισμό και στις ομάδες η νέα διοργάνωση.

«Κάθετη φύση πρωταθλημάτων»

Στο «σημείο 53» αναφέρεται το μοντέλο επιβράβευσης και τιμωρίας. Το σύστημα που «επιβιώνει», αλλά αμφισβητείται κιόλας.

Το Ευρωκοινοβούλιο τονίζει την ανάγκη προστασίας της κάθετης φύσης του ευρωπαϊκού αθλητικού μοντέλου, σύμφωνα με το οποίο η άνοδος και ο υποβιβασμός πραγματοποιούνται σε εθνικό επίπεδο και η ετήσια παρουσία στα εγχώρια πρωταθλήματα αποτελεί το μοναδικό κριτήριο για την πρόκριση σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις.

• Τι κάνει η Euroleague Basketball

Διατηρεί ένα είδος κλειστής λίγκας με μικρούς… φεγγύτες. Οι 12 μέτοχοι (πλην της ΤΣΣΚΑ) έχουν υπογράψει πολυετή συμβόλαια, λήγουν το 2026. Η Dubai BC μπήκε φέτος με πενταετές συμβόλαιο. H Παρτιζαν, ο Ερυθρός Αστέρας, η Βαλένθια και η Βίρτους Μπολόνια υπέγραψαν νέα τριετή συμβόλαια. Η Χάποελ Τελ Αβίβ ως κάτοχος του Eurocup και η Μονακό ως πρώην κάτοχος του Eurocup που παραμένει στο επίπεδο των Playoffs. Και η Παρί με την οποία οι διαπραγματεύσεις για πολυετή συνεργασία συνεχίζονται.

Καμία άλλη ομάδα του ευρωπαϊκού οικοσυστήματος έχει δικαίωμα να διεκδικήσει την είσοδο της μέσω βαθμολογίας ή ευνοϊκής κατάταξης στο εγχώριο πρωτάθλημα. Δεν υφίσταται κανένα αγωνιστικό κριτήριο.

• Τι προβλέπεται να γίνει από το ΝΒΑ Europe…

Εδώ υπάρχει μία από τις κομβικές διαφορές. Στις λεπτομέρειες που αποκάλυψε πρόσφατα στην γαλλική Equipe, ο Γιώργος Αϊβαζογλου, εκπρόσωπος του NBA σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή, έγινε γνωστό ότι η νέα λίγκα θα απαρτίζεται αρχικά από 16 ομάδες. Οι 12 ομάδες θα έχουν μόνιμη άδεια και οι τέσσερις θα έρχονται από άλλες διοργανώσεις με κεντρικό τροφοδότη το Basketball Champions League της FIBA.

Tο BCL αυτή τη στιγμή είναι η μοναδική διοργάνωση στην Ευρώπη από τις τρεις του top επιπεδου, όπου οι ομάδες λαμβάνουν μέρος αποκλειστικά και μόνο μέσω της βαθμολογικής θέσης που κατακτούν στο εγχώριο πρωτάθλημα.

Από εκεί και πέρα είναι πολύ πιθανό στο NBA Europe να υπάρξουν ακόμα και προκριματικοί γύροι, όπου πολλές από τις ομάδες της Ευρώπης θα παίρνουν μέρος με κριτήριο τη βαθμολογία τους στο εγχώριο πρωτάθλημα, ώστε κάποιες από αυτές να βρουν μονοετή θέση στη λίγκα.

Συμπέρασμα, αντί επιλόγου

Με όλα αυτά τα στοιχεία, τα 55 σημεία, τα δεδομένα και τις πληροφορίες, ανακατεύοντάς τα στο ίδιο… τσουκάλι, παρέα με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δεν εμφανίζεται καμία περίπτωση κατά την οποία η συνεργασία της FIBA με το NBA για μία λίγκα στην Ευρώπη, έχει μπροστά της εμπόδια.

H FIBA γνωρίζει τις «κόκκινες γραμμές», έχει ενημερώσει τους Αμερικάνους «συμμάχους» της για όλα τα δεδομένα. Τα όρια είναι εναρμονισμένα με τις αρχές του Ευρωπαϊκού Μοντέλου Αθλητισμού, που έρχεται να υπερασπιστεί το ψήφισμα του Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες. Το ίδιο εναρμονισμένα θα πρέπει να παραμείνουν ή να γίνουν και τα πλαίσια της Euroleague Basketball που αποτελεί την κορυφαία διοργάνωση στο είδος της. 

Οπότε, πλέον το μόνο που απομένει να δούμε είναι το είδος του συναγωνισμού και του ανταγωνισμού. Γιατί το τζάμπολ στον πρώτο αγώνα για το NBA Εurope δεν θα αργήσει να έρθει...